Kıbrıs’ta ilk kez Küçük Flamingo görüldü! Şaşırtıcı değil...
Büyük Flamingo Phoenicopterus roseus Kıbrıs’ı kış mevsiminde sıklıkla ziyaret eden bir tür olmasına rağmen, daha küçük akrabası olan Küçük Flamingo’ya Phoeniconaias minor adada daha önce hiç rastlanmamıştı; ta ki 8 Mayıs 2015’te Kuzey Kıbrıs Kukla/Köprü Sulak Alanı’nda bir Küçük Flamingo görülene kadar… Öte yandan türlerin dağılımı göz önüne bulundurulduğunda bu karşılaşmanın beklenmedik bir durum olduğunu söyleyemeyiz.
Küçük Flamingo, dünyadaki en yaygın flamingo türüdür. Fakat bu kuş türünün özellikle de üreme dönemlerinde dağılımı üreme dönemindeki besin ihtiyaçlarından dolayı soldukça sınırlıdır. Bu kuş üreme döneminde mikroskobik alkalin siyanobakterilerle (mavi-yeşil algler) beslenir ve bu nedenle de o dönemdeki dağılımı tuzlu-bazik özellikteki sığ göller, düzlükler, sulak alanlar ve kıyı bölgeleri ile sınırlıdır. Küçük Flamingo; Batı Afrika, Güney Afrika ve Güneybatı Asya kıyılarından Güney Asya’ya kadar toplam 30 ülkede dağılım göstermesine rağmen bu ülkelerin sadece 4’ündeki 5 ana alanda düzenli olarak ürer. Bunlar Botsvana’daki Makgadikgadi Düzlükleri, Namibya’daki Etoşa Düzlüğü, Tanzanya’daki Natron Gölü ve Hindistan’daki Zinzuvada & Purabçeriya Sulak Alanları’dır. Sayıları yaşam alanlarının çamaşır sodası eldesi gibi sanayi faaliyetleri nedeniyle tahrib edilmesine bağlı olarak hızla azalmıştır ve azalmaktadır. Bu nedenle, bu tür Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN) tarafından tehlike altındaki türler listesinde yer almaktadır.
Küçük Flamingo sınırlı üreme alanına sahip olmasına rağmen üreme dışı dönemde alanını epeyi genişletir. Bu sayede deyişen çevre koşullarına çabuk tepki gösterebilir ve gerekirse çok uzun mesafeler katederek değişik bölgelere gidebilir. Üreme dönemi dışında sürekli hareket halinde olan bireyler birbirinden yüzlerce kilometre uzakta olan farklı ülkeler arasında gidip gelir. Bu nedenle, Kıbrıs’ın yakın komşuları olan Mısır, İsrail ve Türkiye’yi de içeren 26’dan fazla ülkede göçmen tür olarak kaydedilmiştir. Küçük Flamingo Türkiye’de ilk kez 2006 yılında Konya Ereğli Sazlığı’nda görülmüştür. 2009’dan bu yana çoğunlukla tek bireyi, Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde (özellikle Kulu Gölü’nde her yıl) rastlantısal konuk olarak gözlenmektedir (yayınlanmamış veri; Kerem Ali Boyla).
Kuzey Kıbrıs’ta görülen ilk Küçük Flamingo, bir Büyük Flamingo sürüsünün arasında 2 hafta boyunca konaklayan tek bir bireyden ibaretti. Küçük Flamingo’lar sürekli olarak büyük akrabaları eşliğinde göç ettikleri için bu oldukça normal bir durumdur. Kıbrıs; hem Afrika ve Türkiye arasında göç eden Büyük Flamingo popülasyonlarının göç yolu üzerinde hem de bir kısmının kışladığı yerdir. Sonuç olarak bu sürülerle birlikte yolculuk yapan bir Küçük Flamingo’ya rastlamamız oldukça normaldir. Artık adamızda da görülebileceğinin bildiğimiz bu türü yakın zamanda yeniden göreceğimizden eminiz. Kuş gözlemcileri flamingo gruplarını izlerken ve sayarken dikkatli olmaya çağırıyoruz.
Kukla/Köprü Sulak Alanı’nda gerçekleşen bu gözlem, Birdlife International (Uluslararası Kuşları Koruma Birliği) tarafından 2014 yılında kuşlar için önemli bir habitat olarak ilan edilen Mesarya Ovası’nda bulunan bölgenin kuşlr açısından önemine işaret etmektedir. Dahası Küçük Flamingo’yu yeniden aynı bölgede görmemiz de şaşırtıcı olmayacaktır; çünkü Kukla Sulak Alanı’nı Kuzey Kıbrıs’ta bir ilk olan Kukla Kuş Gözlem Merkezi projesine ev sahipliği yapmaktadır. Bu proje bölgeyi kuş gözlem merkezi haline getirerek korumayı amaçlamaktadır. Bu vesileyle, 2014-2015 kışı boyunca bölgeye su yönlendirmek için oldukça zaman ve emek harcanmıştır.